ArtykułyAlimenty natychmiastowe

Alimenty na dzieci w czasie epidemii oraz alimenty natychmiastowe.

Zapewne wielu rodziców, którym obniżono wynagrodzenia czy też utracili pracę z powodu COVID-19, zastanawia się jak obniżyć alimenty? Czy można ich nie płacić? Jaka grozi kara za ich niepłacenie? W niniejszym artykule odpowiemy na powyższe pytania. Wskażemy również, jak można zabezpieczyć interesy stron w szczególności dziecka tak, aby nie utraciły należnych im alimentów. Przedstawimy także na nowe propozycje legislacyjne dotyczące wprowadzenia alimentów natychmiastowych, które mogą być dobrym rozwiązaniem na czas epidemii.

Na wstępie wskazuję, na stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Zespołu ds. Alimentów, które autor artykułu popiera, że:

„Obawa przez utratą dochodów lub ich ograniczeniem nie może uprawniać do zaprzestania płacenia alimentów, a tym samym łożenia na ich utrzymanie, kształcenie, rozwój osobisty. Tymczasem, obecnie dłużnicy zgłaszają się do wierzycieli z argumentem, że zapłacenie alimentów jest niemożliwe lub utrudnione w związku z sytuacją wywołaną epidemią.”

Zatem czas epidemii nie może służyć jako pretekst do uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego, gdyż godzi to w dobro i interes dziecka. Jednakże są sytuacje w których rodzic zobowiązany do płacenia rzeczywiście utracił dochody. Prawo w takim przypadku przewiduje instrumenty, które mogą mu pomóc wyjść z trudnej sytuacji.

 

Czy można obniżyć alimenty w czasie epidemii?

Jeśli jesteś zobowiązanym do płacenia alimentów, a z powodu COVID-19 utraciłeś pracę lub obniżono Tobie wynagrodzenie, możesz złożyć do Sądu pozew o obniżenie alimentów. Musisz wiedzieć, że sąd nie zwolni Ciebie z płacenia alimentów, gdyż są to sprawy priorytetowe dla dziecka jednak Sąd może rozważyć ich obniżenie.

Po pierwsze należy podkreślić, że alimenty zależą od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Jeśli doszło do utraty dochodów i jesteś w stanie wykazać, że Twoja sytuacja ekonomiczna uległa zmianie, to przed Sądem możesz złożyć pozew o obniżenie obowiązku alimentacyjnego. Zapewne utrata pracy czy też dotkliwe obniżenie wynagrodzenie spowoduje, że nie będziesz w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb dziecka, co stanowi uzasadnienie do obniżenia alimentów.

Dużym problem jest zapewne fakt, że sprawy alimentacyjne nie zostały zakwalifikowane przez ustawę o COVID-19 za sprawy pilne, zatem nie są obecnie rozpatrywane przez sądy. Jednakże zwracam uwagę, że istnieje możliwość złożenia do prezesa sądu wniosku o uznanie takiej sprawy za pilną, gdy wykażemy, że jeśli sąd jej nie rozpozna (nie potraktuje jako pilnej) to mogłoby to spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważne szkody dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną, a także gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.

 

Wniosek o zabezpieczenie w czasie epidemii

Wraz z pozwem o obniżenie alimentów możesz złożyć także wniosek o zabezpieczenie na czas toczącego się postępowania. Wniosek taki zostanie szybciej rozpoznany niż sam pozew o obniżenie alimentów. Co istotne,  w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, wniosek o udzielenie lub zmianę zabezpieczenia w sprawach rozpoznawanych według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, sąd rozpoznaje w składzie jednego sędziego i na posiedzeniu niejawnym (o ile na podstawie całokształtu okoliczności sprawy sąd nie uzna za konieczne rozpoznania wniosku na rozprawie), zatem wniosek taki może zostać  rozpoznany bez udziału stron, na posiedzeniu nawet w czasie epidemii.

 

Jaka kara grozi za niepłacenie alimentów w czasie COVID-19

Co do zasady, jeśli rodzic zobowiązany do płacenia alimentów nie płaci ich o równowartości trzech świadczeń okresowych, wówczas jego zachowanie może być ocenione jako przestępstwo. Jednakże w czasie COVID-19 zgodnie ze stanowiskiem ekspertów osoby, które powinny, a nie płacą alimentów – nie narażają się na odpowiedzialność karną z art. 209 Kodeksu karnego. Do uchylania się od tego obowiązku dochodzi wtedy, gdy ktoś ma możliwość płacenia, a nie płaci, bo nie chce lub lekceważy wyrok sądu.

Sądy wskazują, że

„Uchylanie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku, nie dopełnia go ze złej woli”.

Ponadto przestępstwo nie alimentacji może być popełnione jedynie umyślnie, zatem trudno jest mówić o umyślności czy złej woli, w sytuacji której rodzic utracił pracę lub obniżono mu wynagrodzenie z powodu COVID-19.

 

Jak zabezpieczyć interesy stron, a w szczególności dziecka w czasie epidemii.

Jeśli popadłeś w problemy finansowe, a jesteś zobowiązanym do płacenia alimentów dobrym rozwiązanemu na ten trudny czas może być wypracowanie między rodzicami porozumienia np. co do rozłożenia płatności alimentacyjnych na raty. Jednakże taka sytuacja jest możliwa oczywiście tylko wtedy, gdy rodzice są w stanie się ze sobą porozumieć.

Nie można zapomnieć, że alimenty mają zabezpieczyć podstawowe potrzeby dziecka, zatem czasu pandemii nie można wykorzystywać do uchylania się od obowiązku alimentacyjnego.

 

Alimenty natychmiastowe

Na zakończenie warto wskazać, na propozycję Rzecznika Praw Dziecka, aby jak najszybciej wprowadzić alimenty natychmiastowe, które mają być przyznawane w uproszczonej procedurze w ciągu kilku dni, bez długotrwałych rozpraw.

Na stronie Rzecznika Praw Dziecka czytamy:

„Rzecznik Praw Dziecka, wspierając starania Ministerstwa Sprawiedliwości o przywrócenie projektu, wychodzi z własną inicjatywą, by z planowanej reformy w trybie pilnym wyodrębnić regulacje o alimentach natychmiastowych i wprowadzić je do kolejnej Tarczy antykryzysowej. W tym celu przygotował odpowiedni projekt i zwrócił się o wsparcie do Pana Prezydenta, Premiera, Ministra Sprawiedliwości i Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej oraz parlamentu.”

Zgodnie z zaproponowanym przez Rzecznika Praw Dziecka projektem przyznanie alimentów natychmiastowych na rzecz dziecka od rodziców ma się odbywać w ciągu kilku dni w postępowaniu nakazowym alimentacyjnym. Rzecznik wskazuje, że intencją jest to, by samotni rodzice w prosty i szybki sposób mogli otrzymać pieniądze, co jest niezbędne zwłaszcza w trudnym czasie pandemii. Zachowana zostanie przy tym możliwość odwołania się od alimentacyjnego nakazu zapłaty.

Co ważne, jak wskazuje RPD, uzyskane alimenty natychmiastowe nie zamykają sądowej drogi do domagania się w przyszłości wyższej kwoty alimentów, na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, gdy pandemia już minie.

 

Więcej informacji

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani w jaki sposób obniżyć alimenty, czy wypracować porozumienia w sprawie rozłożenia alimentów na raty, oraz jak zabezpieczyć interesy dziecka, przed sądem w czasie epidemii, zapraszamy do kontaktu bezpośredniego, telefonicznego pod numerem: +48 882 120 775 lub też skorzystanie z formularza kontaktowego celem umówienia wizyty lub porady on-line. Nasz zespół prawników chętnie odpowie Państwu na wszystkie pytania.

 

Autor: Adwokat Justyna Cudna-Wilk