ArtykułySpadek - Wykaz inwentarza a spis inwentarza

Spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spadek wprost

W ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o spadku, może złożyć oświadczenie o jego przyjęciu lub odrzuceniu. Spadek można przyjąć wprost lub też z dobrodziejstwem inwentarza. Pierwszy sposób oznacza, iż spadkobierca będzie odpowiadał za wszystkie długi zmarłego całym swoim majątkiem. Natomiast przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe do wysokości otrzymanego spadku.

Często zdarza się jednak, iż z różnych powodów spadkobiercy nie składają żadnego oświadczenia w przewidzianym, sześciomiesięcznym terminie. Od 2015 roku brak złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku oznacza, iż spadkobierca przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Po śmierci spadkodawcy mogą się jednak pojawić spory co do ilości i wysokości długów zmarłego. Wobec tego spadkobiorca powinien zabezpieczyć swój majątek poprzez wskazanie aktywów zmarłego, do wysokości których będzie ponosił odpowiedzialność za ewentualne długi spadkowe.

Zabezpieczenie majątku można uczynić za pomocą:

  1. wykazu inwentarza
  2. spisu inwentarza.

Oba dokumenty chociaż mają ten sam cel, różnią się formą i powagą prawną. Spis inwentarza jest bowiem dokumentem urzędowym, sporządzanym przez komornika po zapoznaniu się ze stanem spadku, natomiast wykaz inwentarza jest dokumentem prywatnym.

 

Wykaz inwentarza

Wykaz inwentarza należy złożyć na określonym przez ministra sprawiedliwości formularzu, zawierającym dane wymagane przez kodeks cywilny i kodeks postępowania cywilnego. Spadkobierca, zapisobierca windykacyjny lub wykonawca testamentu składa wykaz inwentarza w sądzie lub przed notariuszem. Właściwym dla tej czynności sądem jest sąd spadku lub sąd rejonowy, w którego rejonie ma miejsce zamieszkania osoba składająca wykaz. Jeżeli wykaz złoży się w sądzie swojego miejsca zamieszkania, sąd przekaże wykaz sądowi spadku z urzędu. W przypadku wyboru notariusza, ten sporządzi protokół, do którego załącznikiem będzie wykaz, po czym odpis protokołu niezwłocznie prześle właściwemu sądowi.

Po złożeniu wykazu inwentarza, sąd ogłasza do wiadomości publicznej fakt złożenia tego wykazu. Każdy, kto dostatecznie uzasadni potrzebę zapoznania się z nim, ma taką możliwość. Najczęściej będą to wierzyciele spadkodawcy, pozostali spadkobiercy, zapisobiercy lub wykonawca testamentu. Wykaz inwentarza powinien być sporządzony z dochowaniem należytej staranności. Sporządzający wykaz powinien zatem dowiedzieć się czy zmarły nie miał zaciągniętych kredytów lub pożyczek, zaległości podatkowych, opóźnień związanych z opłatami mieszkaniowym, opłatami za media itp.

Złożenie wykazu inwentarza przed sądem jest wolne od opłaty sądowej. W przypadku składania wykazu inwentarza u notariusza konieczne jest opłacenie taksy notarialnej.

 

Spis inwentarza

Kiedy samodzielne złożenie spisu inwentarza rodzi zbyt wiele trudności lub spadkobiercy zależy na większej pewności prawnej dokumentu potwierdzającego inwentarz, dobrym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o wykonanie spisu inwentarza. Jest to dokument sądowy sporządzany przez komornika i stanowi podstawę do wyznaczenia wysokości odpowiedzialności za długi spadkowe.

Zażądać sporządzenia spisu inwentarza może osoba, która uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcą testamentu, tymczasowym przedstawicielem lub wierzycielem (mającym pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy). O sporządzeniu spisu decyduje sąd spadku w postanowieniu.

Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza można również zgłosić bezpośrednio komornikowi. Komornik przystąpi do czynności niezwłocznie, powiadamiając sąd o wniosku o sporządzenie spisu. Jeżeli sąd wyda postanowienie odmowne, wykonany przez komornika spis będzie rodził takie skutki jak wykaz lub komornik umorzy postępowanie. Należy jednak zaznaczyć, że w przeciwieństwie do złożenia wykazu, sporządzenie spisu może być kosztowne. Wynika to z tego, że wynagrodzenia będzie wymagała praca komornika i ewentualnych rzeczoznawców.

 

Podsumowanie

Z pewnością łatwiejszą oraz mniej formalną drogą wykazania aktywów i pasywów zmarłego jest złożenie do sądu wykazu inwentarza na odpowiednim formularzu. Jednakże pamiętać należy, iż złożenie wykazu inwentarza wymaga staranności, od której należytego dochowania zależy jego skuteczność wobec wierzycieli spadkodawcy. W związku z tym, złożony wykaz jest wiążący, jednak jego rzetelność można przed sądem podważyć. Ponadto w przypadku rozbieżności co do treści między wykazem a spisem – większe znaczenie jako dokument sporządzony przez komornika ma spis inwentarza.

 

Więcej informacji

Jeżeli potrzebują Państwo porady w zakresie składania wykazu inwentarza lub postępowania spadkowego, zapraszamy do kontaktu bezpośredniego, telefonicznego pod numerem: +48 882 120 775 lub też skorzystanie z formularza kontaktowego celem umówienia wizyty lub porady on-line. Nasz zespół prawników chętnie odpowie Państwu na wszystkie pytania.

 

Autor: Aplikant adwokacki Magdalena Zawadzka