maj282018
Artykułyodszkodowanie z oc sprawcy

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych

 

Czym jest ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych?

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (popularnie znane po prostu jako OC) jest chyba najbardziej znanym ubezpieczeniem występującym w obrocie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każda osoba posiadająca pojazd mechaniczny obowiązana jest zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu. Każdy posiadacz pojazdu mechanicznego obowiązany jest posiadać ochronę ubezpieczeniową przez cały okres posiadania pojazdu. Warto także zaznaczyć, iż posiadacz pojazdu mechanicznego obowiązany jest zawrzeć umowę ubezpieczenia OC najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu (nie dotyczy to pojazdów historycznych).

Pojazdem mechanicznym jest każdy pojazd wprawiany w ruch poprzez umieszczony na nim silnik, a więc taki, który z racji swojej konstrukcji jest poruszany siłą mechaniczną pochodzącą z silnika. Jest to definicja obowiązująca w każdej strefie ruchu: lądowego, wodnego czy powietrznego.

Tytułem przykładowego wyliczenia pojazdami mechanicznymi są samochody, maszyny rolnicze, wózki widłowe, motocykle, skutery (niezależnie od pojemności skokowej silnika), tramwaje, trolejbusy, lokomotywy kolejowe, samoloty, helikoptery, statki wodne, motorówki. Dlatego należy pamiętać, iż obowiązkowym ubezpieczeniem OC objęte są nie tylko samochody oraz motocykle, ale wszystkie mechaniczne pojazdy, zgodnie z powyższą definicją.

Ubezpieczenie OC jest ubezpieczeniem o szczególnej wadze. Jego podstawowym zadaniem jest ochrona osób poszkodowanych wskutek wypadku spowodowanego winą innego kierowcy. Umowa ta ma gwarantować poszkodowanemu pewność, że w razie wypadku z winy innego kierowcy nie zostanie on narażony na konieczność ponoszenia dodatkowych, często znacznych kosztów naprawy swojego pojazdu. Oznacza to również, iż poszkodowany dzięki temu ubezpieczeniu nie jest narażony na to, że winnego wypadku nie będzie stać na naprawienie szkody albo na trudności w bezpośrednim egzekwowaniu kosztów naprawy od sprawcy.

Jednocześnie, nie można zapominać, iż ubezpieczenie to chroni również właściciela pojazdu, który spowodował wypadek. Taki właściciel, w przypadku spowodowania kolizji jest bowiem finalnie niejako „zwolniony” z obowiązku wypłaty odszkodowania osobom poszkodowanym i tym samym, jego majątek jest chroniony przed zmniejszeniem, które by następowało, gdyby samodzielnie naprawiał szkodę. Pozwala to zaoszczędzić nie tylko pieniądze, ale także czas, który trzeba byłoby poświęcić na samodzielne dokonywanie naprawy.

Jakie są konsekwencje braku OC?

Brak ubezpieczenia OC wiąże się z dotkliwymi konsekwencjami. W przypadku braku takiej umowy w przypadku spowodowania kolizji, sprawca obowiązany jest do zapłaty odszkodowania z własnej kieszeni. Wysokość opłaty karnej za brak OC komunikacyjnego uzależniona jest od:

  • rodzaju pojazdu, którego posiadacz nie spełnił obowiązku ubezpieczenia:
  • okresu pozostawania bez ochrony ubezpieczeniowej w danym roku kalendarzowym:
    1. do 3 dni – 20% pełnej opłaty karnej,
    2. 4 do 14 dni – 50% pełnej opłaty karnej,
    3. powyżej 14 dni – 100% opłaty karnej.
  • minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w roku kontroli.

Jaka jest wysokość kary za brak ubezpieczenia OC?

W 2018 roku wysokość kary prezentuje się następująco:

  1. dla samochodów osobowych są to odpowiednio kwoty (w zależności od ilości dni, w których nie posiadaliśmy umowy ubezpieczenia OC): 840 zł, 2100 zł, 4200 zł,
  2. dla samochodów ciężarowych, ciągników samochodowych i autobusów są to odpowiednio kwoty (w zależności od ilości dni, w których nie posiadaliśmy umowy ubezpieczenia OC): 1260 zł, 3150 zł, 6300 zł,
  3. dla pozostałych pojazdów – np. motocykli, to odpowiednio kwoty (w zależności od ilości dni, w których nie posiadaliśmy umowy ubezpieczenia OC): 140 zł, 350 zł, 700 zł,
  4. za brak składki OC rolników zapłacimy 210 zł

Powyższe opłaty nałożone są przez przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Oznacza to, iż w żadnym razie nie mogą być negocjowane. W przypadku nałożenia kary i braku jej zapłaty w terminie może ona zostać ściągnięta w drodze egzekucji wszczętej przez urząd skarbowy.

Co w przypadku braku zawarcia umowy ubezpieczenia OC w danym roku?

 Osoba, która nie spełniła w danym roku obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC, zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, powinna dobrowolnie wnieść należną stawkę opłaty na konto Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (art. 88 ust. 7). Wysokość opłaty, o której mowa powyżej obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi równowartość w złotych:

  • w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:
    1. samochody osobowe – 500 euro,
    2. samochody ciężarowe i autobusy – 800 euro,
    3. pozostałe pojazdy – 100 euro,
  • w ubezpieczeniu OC rolników – 30 euro,
  • w ubezpieczeniu budynków rolniczych – 100 euro

Równowartość kursu euro ustalana jest przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski według tabeli kursów nr 1 w roku kontroli.

Co zrobić, gdy kolizja już się wydarzy?

Gdy jesteśmy uczestnikami kolizji, która zdarzyła się bez naszej winy, podstawowym krokiem, który powinniśmy podjąć (w przypadku, gdy nie ma ofiar nie ma obowiązku wzywania policji) jest spisanie oświadczenia ze sprawcą, w którym przyznaje się on do winy oraz ustalenie zakładu ubezpieczeń, w którym sprawca ma zawartą umowę ubezpieczenia OC oraz jego numer polisy oraz numer rejestracyjny pojazdu. Warto pamiętać, iż oświadczenie nie musi być sporządzone na żadnym formularzu. Wystarczy zwykła forma pisemna. W takim oświadczeniu zawrzeć należy imię i nazwisko sprawcy wraz z jego danymi adresowymi i numerem polisy oraz nazwą zakładu ubezpieczeń, w którym sprawca OC posiada, datę kolizji, adres, w którym kolizja miała miejsce, numery rejestracyjne i marki pojazdów, które brały udział w kolizji oraz oświadczenie sprawcy o przyznaniu się do winy. Z tak sporządzonym oświadczeniem należy zgłosić się do ubezpieczyciela sprawcy. W celu ułatwienia likwidacji szkody można wykonać dokumentację zdjęciową. Należy jednak pamiętać, iż nie jest to obowiązek i zakład ubezpieczeń nie może odmówić wypłaty świadczenia, powołując się na jej brak.

Odszkodowanie z ubezpieczenia OC przysługuje, jeżeli szkoda została wyrządzona wskutek ruchu pojazdu sprawcy. Pojęcie „ruchu” pojazdu w praktyce rozumiane jest bardzo szeroko. Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu uznamy: szkodę powstałą przy wsiadaniu i wysiadaniu do/z pojazdu, szkodę powstałą bezpośrednio przy załadowaniu i rozładowaniu pojazdu oraz szkodę powstałą podczas zatrzymania, postoju lub garażowania (np. w wyniku stoczenia się pojazdu). O ruchu pojazdu nie przesądza fakt poruszania się w znaczeniu fizycznym tzn. zmiana miejsca położenia pojazdu. Postój na drodze publicznej tylko wyjątkowo pozwala na przyjęcie, że pojazd nie jest w ruchu, a dla odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu postoju pojazdu na trasie jazdy istotne jest tylko, czy postój miał miejsce ,,na trasie jazdy” tzn. na drodze przeznaczonej dla ruchu pojazdów.

Warto także pamiętać, iż nie chodzi tylko o wypadki, w którym udział biorą dwa (lub więcej) pojazdy mechaniczne. Z taką samą sytuacją będziemy mieć do czynienia, w przypadku, gdy np. kierowca samochodu wjedzie w płot wchodzący w skład naszej posesji, czy zderzy się ze ścianą naszego domu. Należy jednak pamiętać, iż nie należy przeprowadzać naprawy pojazdu przed zgłoszeniem wypadku do ubezpieczyciela sprawcy wypadku samochodowego oraz przed przeprowadzeniem oględzin samochodu przez ubezpieczyciela.

Wysokość odszkodowania, które możemy uzyskać od ubezpieczyciela sprawcy oraz czego możemy się domagać?

Podstawową zasadą obowiązującą w ubezpieczeniach jest akcesoryjna odpowiedzialność ubezpieczyciela. Oznacza to, iż odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wyrządzona wskutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda. Podstawowym założeniem odpowiedzialności ubezpieczeniowej jest zatem zasada pełnej kompensacji szkody (pełnego odszkodowania). Oznacza to, że wszelka szkoda wyrządzona przez sprawcę winna być skompensowana przez jego ubezpieczyciela w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC. Zakres takiej kompensacji (naprawy szkody) określany jest przez przepisy prawa. Zgodnie z art. 361 § 2 kodeksu cywilnego w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Używając pojęcia „szkoda” rozumiem przez to ubytek, uszczerbek dotykający prawnie chronione dobra poszkodowanego. Szkoda jest zatem różnicą między tym, czym poszkodowany dysponowałby, gdyby nie było zdarzenia wywołującego szkodę, a tym, czym dysponuje rzeczywiście na skutek tego zdarzenia. Wskutek zdarzenia drogowego może zostać wyrządzona szkoda nie tylko na mieniu, ale także na osobie. Ponadto, nie musi to być tylko szkoda w znaczeniu majątkowym, ale także niemajątkowym, czyli tzw. krzywda. Co więcej, możliwe jest wystąpienie wszystkich jednocześnie.

Poszkodowany może w granicach odpowiedzialności cywilnej sprawcy ubiegać się o wypłatę następujących należności (które jednak są zależne od skutków danego wypadku!):

  1. odszkodowania za uszczerbek majątkowy spowodowany poniesieniem kosztów związanych z wypadkiem, np. za naprawę pojazdu, holowanie, pojazd zastępczy (na marginesie warto wspomnieć, iż ubezpieczyciel sprawcy zobowiązany jest do zapewnienia nam pojazdu z tego samego segmentu, co nasz uszkodzony w związku z kolizją), a także za uszkodzone w wyniku wypadku rzeczy prywatne, np. zegarek, telefon, które często mają wysoką wartość,
  2. zwrotu wszelkich kosztów związanych z wypadkiem tj. kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją oraz lepszym odżywianiem poszkodowanego, opieką nad poszkodowanym, transportu poszkodowanego i jego bliskich, adaptacji mieszkania stosownie do potrzeb poszkodowanego, a także przygotowania go do wykonywania nowego zawodu,
  3. zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę niematerialną, które stanowić ma rekompensatę naszych cierpień fizycznych i psychicznych,
  4. renty uzupełniającej w przypadku utracenia przez poszkodowanego całkowicie lub częściowo zdolności do pracy zarobkowej w wyniku wypadku albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby np. związane z jego leczeniem i rehabilitacją, lepszym odżywianiem oraz sprawowaną nad nim opieką lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość,
  5. zamiast renty lub jej części poszkodowany może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie, które jest uzasadnione w szczególności, gdy poszkodowany w następstwie wypadku stał się inwalidą, a jednorazowe świadczenie umożliwi mu wykonywanie innego zawodu, czy też rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej,
  6. zwrotu utraconych zarobków w przypadku krótszych okresów niemożności wykonywania pracy / prowadzenia działalności i związanych z tym kosztów.

W sytuacji, gdy wskutek wypadku samochodowego poszkodowany poniesie śmierć, najbliższy członek rodziny może ubiegać się o wypłatę:

  1. odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wskutek śmierci poszkodowanego,
  2. zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, ból i cierpienia psychiczne i fizyczne spowodowane stratą osoby najbliższej,
  3. renty alimentacyjnej, która ma na celu uzupełnienie dochodów osób uprawnionych po śmierci poszkodowanego (więcej na ten temat w artykule dotyczącym wypadku przy pracy)
  4. pokrycia kosztów pogrzebu

Należy jednak pamiętać, iż nie w każdym przypadku będą nam przysługiwały wszystkie powyższe roszczenia. Ich zakres będzie zależny od konkretnego przypadku.

Jaki jest termin na wypłatę należności przez zakład ubezpieczeń?

Podstawowy termin wypłaty odszkodowania to 30 dni od dnia zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o wypadku. W wyjątkowych sytuacjach, termin ten może zostać przedłużony do 90 dni. W przypadku niespełnienia przez zakład ubezpieczeń obowiązku wypłaty rekompensaty w ustawowym terminie, poszkodowany może domagać się zapłaty odsetek, na podstawie art. 481 k.c.

Więcej informacji

Powyższy artykuł stanowi jedynie krótkie streszczenie tematyki ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i ma za zadanie uświadomić Państwu, iż mogą się Państwo domagać więcej niż jedynie koszty naprawy uszkodzonego pojazdu. Zdarza się, iż ubezpieczyciel nie chce wypłacić należnych pieniędzy powołując się na najróżniejsze powody odmowy spełnienia świadczenia. Najczęściej jednak ubezpieczyciel zaniża należne poszkodowanemu świadczenia. Należy pamiętać, iż od każdej decyzji ubezpieczyciela można się odwołać, a także wszystkich powyższych należności można dochodzić w drodze postępowania sądowego. Osobie nie mającej na co dzień do czynienia z tą tematyką, trudno będzie wygrać batalię z zakładem ubezpieczeń, dlatego, gdy mają Państwo jakikolwiek problem w tym zakresie, zapraszamy Państwa do siedziby Kancelarii przy ulicy Nowoursynowskiej 143k lok. 3 (Ursynów) lub skorzystanie z formularza kontaktowego celem umówienia wizyty. Nasz zespół prawników chętnie odpowie Państwu na wszystkie pytania.

Autor: Adrianna Tańska