Przedawnienie przy błędach medycznych

Błąd medyczny a przedawnienie

Skutki źle przeprowadzonych operacji, zabiegów czy nieprawidłowej diagnostyki mogą być niezwykle niebezpieczne dla zdrowia oraz życia pacjentów. Szkody zarówno materialne jak i cierpienia psychiczne wywołane takimi błędami trwają zazwyczaj wiele lat. W takich sytuacjach niezwykle istotnym jest, żeby odpowiednio wcześnie zgłosić podmiotowi, który w danej sytuacji zawinił, swoje prawo do odszkodowania lub/i zadośćuczynienia. Możliwość zgłoszenia takiego roszczenia w czasie regulują dosyć rygorystycznie przepisy kodeksu cywilnego. Warto się z nimi zapoznać, żeby nie przegapić terminu, w którym skutecznie można dochodzić swoich praw od sprawcy szkody.

Błąd medyczny – definicja

Pojęcie błędu medycznego nie doczekało się do tej pory swojej ustawowej definicji. Z szeroko zakrojonego orzecznictwa (bowiem ilość spraw w tej materii nieustanie się zwiększa) można jednak wypracować pewną charakterystykę tego rodzaju błędów.

Przed wszystkim za błąd medyczny uznać należy każde działanie lekarza, które jest niezgodne z nauką oraz sztuką lekarską. Należy mieć na uwadze, że nie muszą to być błędy związane jedynie z błędną techniką działania medyków (czyli np. źle założone szwy, wycięcie złego fragmentu organu itp.), ale również błędy popełnione w diagnostyce pacjenta, nieprawidłowo dobrana metoda leczenia czy nieudzielenie pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi pełnych informacji o stanie zdrowia oraz możliwych metodach leczenia wraz z ich ewentualnymi skutkami. Co więcej, w zakres definicyjny błędu medycznego wchodzą również zaniedbania oraz pomyłki popełnione przez innych niż lekarze przedstawicieli służby zdrowia. Podanie nieprawidłowej kroplówki przez pielęgniarkę czy podjęcie nieodpowiednich działań przez ratownika medycznego również mieści się w zakresie błędów medycznych, za które można dochodzić odszkodowania.

Przedawnienie

Roszenie o odszkodowanie za błąd medyczny jest tzw. roszczeniem odszkodowawczym z odpowiedzialności deliktowej. Art. 442¹ § 1 kodeksu cywilnego wskazuje, iż roszczenie takie ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od momentu kiedy poszkodowany dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o:

1. szkodzie,
2. osobie obowiązanej do naprawienia szkody.

W art. 442¹ § 3 kodeksu cywilnego ustawodawca kolejno wskazał:

„W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.”

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, z cytowanego przepisu wynika, iż możliwość dochodzenia odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia w pewnym sensie nie jest ograniczona w czasie. Trzeba zatem pamiętać jedynie o konieczności zgłoszenia roszczenia w przeciągu trzech lat od dnia dowiedzenia się o szkodzie, niezależnie od tego czy termin ten przypadnie nawet dwadzieścia lat po dniu, w którym dokonano błędu medycznego.

Wyjątki od ogólnych terminów przedawnienia

Poza ogólną zasadą trzyletniego terminu przedawnienia roszczeń odszkodowawczych z odpowiedzialności deliktowej przepisy kodeksu cywilnego wyznaczają pewne wyjątki. Przede wszystkim, jeżeli poniesiona szkoda wynikła z czynu będącego zbrodnią lub występkiem, termin przedawnienia roszczenia o odszkodowanie lub zadośćuczynienie wynosi dwadzieścia lat od dnia popełnienia przestępstwa. Nie ma przy tym znaczenia kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jeżeli w takim wypadku upłynął już trzyletni wskazany w przepisach ogólnych, ale nie upłynęło dwadzieścia lat od zbrodni lub występku – wciąż można domagać się odszkodowania. Zaznaczyć przy tym należy, że nie jest istotne, czy sprawca szkody został skazany za to przestępstwo prawomocnym wyrokiem karnym.

Kolejnym wyjątkiem od zasady trzyletniego terminu przedawnienia roszczeń z odpowiedzialności deliktowej jest wstrzymanie biegu okresu przedawnienia w stosunku do małoletniego poszkodowanego. Przedawnienie roszczenia o odszkodowanie za błąd medyczny nie może skończyć się przed upływem dwóch lat od uzyskania przez poszkodowanego pełnoletniości.

Jak liczyć termin przedawnienia

Na mocy nowelizacji kodeksu cywilnego z 09 lipca 2018 roku ustawodawca zmienił znacząco sposób obliczania biegu przedawnienia. Aktualnie, na mocy art. 118 kodeksu cywilnego, w przypadku dłuższego niż dwuletni terminu przedawnienia (a z takim mamy do czynienia przy sprawach o odszkodowanie za błąd medyczny) koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Tym samym, jeżeli zdarzenie, w skutek którego poszkodowany doznał szkody miało miejsce w styczniu, termin przedawnienia wydłuża się niemalże o rok.

Dla przykładu: jeżeli w dniu 15 stycznia 2017 roku pacjent przeszedł nieprawidłowo wykonaną operację, w wyniku której doznał szkody na ciele – roszczenie o odszkodowanie przedawni się dopiero 31 grudnia 2020 roku, tj. po trzech latach i ponad jedenastu miesiącach od zdarzenia szkodowego. Oczywiście w przytoczonym przykładzie zakładamy, iż poszkodowany od razu po operacji dowiedział się, że poniósł szkodę. Jeżeli negatywne skutki operacji ujawniłyby się później, termin ten uległby odpowiedniemu wydłużeniu.

Więcej informacji

Więcej informacji odnośnie odpowiedzialności za błędy medyczne mogą Państwo znaleźć w naszym artykule na ten temat: Odpowiedzialność za błąd medyczny Ze względu na zawiły charakter spraw o odszkodowanie za błędy medyczne, a tym samym niekiedy niełatwy do wyliczenia termin przedawnienia tych roszczeń, w przypadku pytań lub niejasności w Państwa sprawie serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą i kontaktu.

Autor: Aplikant Adwokacki Magdalena Zawadzka